This site uses cookies.
Some of these cookies are essential to the operation of the site,
while others help to improve your experience by providing insights into how the site is being used.
For more information, please see the ProZ.com privacy policy.
This person has a SecurePRO™ card. Because this person is not a ProZ.com Plus subscriber, to view his or her SecurePRO™ card you must be a ProZ.com Business member or Plus subscriber.
Affiliations
This person is not affiliated with any business or Blue Board record at ProZ.com.
Dutch to Italian: Recensione de "Il cimitero di Praga" General field: Art/Literary Detailed field: Poetry & Literature
Source text - Dutch Anti-Joodse dollemansrit?
Stelt u zich voor: als lezer vliegt u in volle vaart door Umberto Eco’s labyrintische bibliotheek, die naar verluidt uit zo’n 30.000 werken bestaat. Op zeker moment botst u tegen een wand vol boeken aan en veroorzaakt een ‘omgevallen boekenkast’: een lawine van obscure, negentiende-eeuwse boeken over uiteenlopende (maar op Eco-esque wijze met elkaar verbonden) onderwerpen als garibaldiaans militarisme, de Tempeliers en vrijmetselarij, doofpotaffaires, zwendel en bedrog, luciferiaans occultisme, kabbalistiek, Judaïstiek, negentiende-eeuwse literatuur en krantenfeuilletons, imperialisme, (contra)spionage, jezuïeten, gastronomie, freudiaanse psychoanalyse, de Risorgimento (Italiaanse eenwording), Parijs ten tijde van ‘Les travaux haussmannien’ en nog veel meer fin de siècle-aangelegenheden. Il maestro heet u welkom in De begraafplaats van Praag!
Parijs, voorjaar 1897. De 67-jarige Simone Simonini, overtuigd jodenhater, heeft lang een dubbelleven geleid: hij was spion in dienst van Frankrijk, Pruisen en Rusland, en uitbater van een bric-à-bracwinkeltje dat altijd als dekmantel heeft gediend voor zijn activiteiten als geschriftvervalser. Op een dag vindt hij in zijn kamer een soutane, de ambtskleding van een geestelijke die niet van hem is. Als hij in een belendende kamer een haastige krabbel ontdekt van een zekere abt Dalla Piccola, daagt bij Simonini het vermoeden dat hij en de abt één en dezelfde persoon zijn. Wat volgt, zijn de dagboekaantekeningen van de geschriftvervalser en de abt, die door het lezen van elkaars aantekeningen en het opschrijven van hun gedachten en herinneringen trachten te achterhalen wie ze zijn: de ene, of de andere dagboekschrijver?
Spiegelbeeldig
Daarmee heeft het verhaal twee vertellende hoofdpersonen die elkaars dubbelganger lijken te zijn, en is er zelfs een semi-alwetende Verteller, die als een shakespeareaanse Puck de verhalen van Simonini en Dalla Piccola van commentaar voorziet en zich rechtstreeks tot het (lezers)publiek wendt.
Uit de aantekeningen verneemt de lezer velerlei gebeurtenissen uit Simonini’s verleden, en blijkt waarom hij als oudgediende Piëmontese dubbelagent op latere leeftijd in Parijs woont. Dalla Piccola op zijn beurt leest Simonini’s notities en toetst die aan zijn eigen herinneringen. Op bijzonder geestige wijze laat Umberto Eco de twee elk voor zich omslachtige denkconstructies verzinnen en struikelen over hun eigen gedachten, alles om maar voor zichzelf aannemelijk te maken dat ze zijn wie ze denken dat ze zijn.
Per saldo is de ‘ander’ een deels wezensvreemde afspiegeling van het eigen ik, dat lijdt aan een gespleten persoonlijkheid. Onder invloed van Freuds psychoanalyse was dit een belangrijk thema in de negentiende eeuw, ook in de literatuur. De stroming van de fantastische literatuur uit de Romantiek is doortrokken van de dubbelgangersthematiek, denk bijvoorbeeld aan Frankenstein, of Jekyll en Hide.
‘Een mystica is een hysterica die haar biechtvader eerder is tegengekomen dan haar arts.’ (Dokter Du Maurier in De begraafplaats van Praag)
De persoonsverwisseling tussen Simonini en Dalla Piccola weerspiegelt in diverse andere personages: een aan hysterie lijdende patiënte die afwisselend in een ‘goede’ en een ‘slechte’ toestand verkeert, een man die onder een vrouwelijk pseudoniem publiceert, een abt die zich laat doodverklaren opdat hij een nieuw leven kan gaan leiden, twee collega-artsen die bijna identiek gekleed gaan en die omgekeerd gelijkluidende namen hebben, en zelfs is er een dubbelsituatie te herkennen in de gebeurtenissen in de bovengrondse straten en de ondergrondse riolen van Parijs. Het dubbelgeschrift dat Simonini en Dalla Piccola produceren, en dat de lezer om beurten te lezen krijgt, doet denken aan negentiende-eeuwse feuilletonverhalen in de krant, die dagelijks of wekelijks in losse delen verschenen en telkens eindigden met een cliffhanger.
De thematiek van de ‘tweeling’ heeft Eco al eerder toegepast in zijn roman Het eiland van de vorige dag (1995), en geheugenverlies speelt een belangrijke rol in De mysterieuze vlam van koningin Loana (2005). Vrijmetselarij en kabbalistiek zijn de steunpilaren in De slinger van Foucault (1989) en zo bundelt de auteur in zijn nieuwste roman de belangrijkste thema’s uit zijn eigen (narratieve) oeuvre.
Verwijzingen en bronnen
Zoals altijd in Eco’s romans staat ook De begraafplaats van Praag bol van de (literaire) verwijzingen, van werkelijk bestaande kranten, boeken en auteurs tot woord- en taalspelletjes. Zo lijkt de naam van abt Dalla Piccola rechtstreeks te verwijzen naar Pico della Mirandola, die in de vijftiende eeuw de Joodse mystiek in Italië grotere bekendheid gaf.
Voor de lezer die zich aan ‘kabbalistieke’ woordkunst wil bezondigen, valt in de naam van Simonini ook een aardigheidje te ontdekken. Het is een medeklinker-omkeerwoord:
SiMoNiNi wordt aldus aNoNyMuS. Of Umberto Eco deze verborgen betekenis in de naam heeft willen leggen, is niet bekend; wel weten we dat Simonini’s grootvader zijn kleinzoon heeft laten vernoemen naar de heilige Simon van Trente, een martelaar die door Joden was afgeslacht.
‘Mijn grootvader was een vondeling. In die tijd gaf men zulke kinderen vaak standaardnamen als “Esposito” (buitengeslotene, of juist van deze plaats) of “Dieudonné” (Godsgeschenk). Niemand vroeg zich bij de naam van mijn grootvader echter af wat dat rare “Eco” betekende. Welnu, op een zeventiende-eeuwse lijst van jezuïtische uitdrukkingen, bedoeld om vondelingen van een naam te voorzien, kwam “Ex Coelis Oblatus” voor: door de hemel geschonken. Mijn naam is aldus een Latijns acroniem en een herinnering aan die oude traditie.’ (Umberto Eco)
Als enig fictief personage doolt Simonini rond door het verleden, en beïnvloedt er gebeurtenissen die werkelijk hebben plaatsgevonden. Zo schiet hij in de roman de Franse satiricus Maurice Joly neer, terwijl die in het echte leven zelfmoord pleegde. Saillant detail daarbij is dat Umberto Eco zijn protagonist zo tot Joly’s moordenaar maakt, uitgerekend de auteur van het geschrift Dialogue aux enfers entre Machiavel et Montesquieu (De Dialoog in de Hel tussen Machiavelli en Montesquieu), waarvan fragmenten volgens de overlevering als bronmateriaal dienden voor de ‘Protocollen van de wijzen van Sion’. En met dat geschrift zijn we aangeland bij de kern van de roman, en bij Simonini als geschriftvervalser. ‘De Protocollen’ was een fictieve beschrijving van een bijeenkomst in 1897 van joodse leiders, die de christelijke maatschappij omver zouden willen werpen, en die een joodse wereldheerschappij zouden nastreven. Op sublieme wijze speelt Eco met dit gegeven, en rekent hij genadeloos af – niet met de immorele Simonini, maar met Joly, wiens werk de inspiratiebron was voor latere generaties antisemieten in hun strijd tegen het ‘joodse gevaar’.
‘Om de wet vakkundig te kunnen dienen, moet je die eerst hebben overtreden.’ (Pjotr Rachkovsky in De begraafplaats van Praag)
Anti- of pro-Joods sentiment?
Met de Protocollen, vrijmetselarij en de Joden is de triade waarop Eco’s roman gegrondvest is compleet, en is er een mise-en-scène gecreëerd voor de rabbijnse gebeurtenissen op de oude Joodse begraafplaats van Praag. Vanaf het eerste begin van de roman verbindt Simonini aan het Joodse volk een stigma van ‘gevaar voor de mondiale samenleving’:
‘Het enige wat ik over de Joden weet, is wat mijn grootvader me heeft
geleerd: – Ze zijn het atheïstische volk bij uitstek, zei hij. Ze gaan uit van
de visie dat het goede híer verwezenlijkt dient te worden, en niet aan gene
zijde van het graf. En dientengevolge zetten ze zich uitsluitend in voor de
verovering van déze wereld.’
Op subtiel-karikaturale wijze krijgen de Joden vervolgens van alle ellende in de wereld de schuld: ze kwamen naar de steden om zich te verrijken; Joden herken je aan hun stank; Joden zijn bedriegers, een femelachtig, smerig volkje; Joden doden christenjongens om met het bloed hun ongezuurde brood te besmeren; om de christenen in het verderf te storten, hebben de Joden de vrijmetselaars in het leven geroepen; Joden zijn kapitalisten; het percentage zedeloze vrouwen onder Joden was hoger dan onder christenen, vandaar dat Jezus waar hij ook gaat uitsluitend zondaressen tegenkomt; misdaden die door Joden worden begaan zijn het ergst, zoals afzetterij, valsheid in geschrifte, woeker, frauduleus faillissement, smokkel, valsemunterij, omkoping, handelsfraude, om van de rest maar te zwijgen; (enzovoorts). Het is zo gek niet te bedenken of men kan voor het onheilseffect van willekeurig welke zaken met een beschuldigende vinger naar de Joden wijzen.
‘– Ze zeggen dat arts een van de meest voorkomende beroepen is onder
Joden, net als woekeraar. Kortom, je kunt maar beter nooit in geldnood
raken en nooit ziek worden.’ (Simone Simonini in De begraafplaats van Praag)
Naast veel positieve literaire kritieken in Italië hebben vooral Vaticaans-gezinde media met terughoudendheid of afkeer op de roman gereageerd. De roman zou immoreel zijn, en aanzetten tot verhevigde antisemitische standpunten ten aanzien van de Joodse gemeenschap. Vanuit een kerkelijk standpunt wekt het geen bevreemding dat men afkerig staat tegenover een boek waarin naast jodenhaat ook satanisme een niet geringe rol speelt. Maar zét het boek werkelijk aan tot een hetze tegen de Joden?
Vertrouwen stellend in de weldenkendheid van Eco’s lezerspubliek, zou je eerder geneigd zijn aan te nemen dat de huidige generatie, zonder dat ze er zelfs maar over na hoeft te denken, de smadelijke laster over de Joden onmiddellijk afdoet als grove, leugenachtige onzin; sterker nog, de grofheden wekken juist gevoelens van sympathie op en houden de lezer een spiegel voor: beelden van de Tweede Wereldoorlog dringen zich op en doen ons weer eens inzien dat de verschrikkingen die miljoenen Joden overkomen zijn, volstrekt onaanvaardbaar en onterecht waren.
Deze cognitieve omkering is een slim literair stijlmiddel: een negatieve connotatie verandert in een gunstige gevoelswaarde – ofwel men zegt het tegenovergestelde van wat men bedoelt – waarbij de nodige spot en cynisme gebruikt worden. De scène waarin de Joodse officier Alfred Dreyfus vanwege hoogverraad (ten onrechte, zoals in werkelijkheid later bleek) wordt gedegradeerd en afgevoerd naar de gevangenis op Duivelseiland, is een gedenkwaardige metafoor voor de Holocaust:
Wat ligt er in de ziel van deze man besloten? Aan wat voor drijfveren
gehoorzaamt hij als hij op deze manier, met de moed der wanhoop,
zijn onschuld uitschreeuwt? Hoopt hij wellicht de publieke
opinie te beïnvloeden, twijfel te zaaien, of argwaan te doen rijzen met
betrekking tot de eerlijkheid van de rechters die hem veroordeeld
hebben? Helder als een bliksemflits komt er een gedachte bij ons op:
als hij niet schuldig was, wat zou dit dan een vreselijke kwelling zijn!
Occultisme
Nauw gerelateerd aan de vrijmetselarij is het occulte, dat zeker in het laatste deel van de roman een prominente plek krijgt. Eco zou Eco niet zijn als hij dit onderwerp niet op welhaast diabolische wijze zou koppelen aan een niet te stuiten stortvloed van negentiende-eeuwse literatuur over het toen in bepaalde kringen zeer populaire satanisme; bijna een overkill aan informatie die vooral ’s mans schier oneindige kennis (lees: de omvang van zijn bibliotheek) tot eer strekt.
Autobiografische elementen
Hoewel de roman in de eerste persoon is geschreven, veelal bij monde van Simonini, doet zich nergens het valse sentiment gevoelen dat de auteur zich rechtstreeks tot de lezer richt. Wel lijkt dit het geval in een paar passages aan het eind van de roman, waar Eco de lezer iets lijkt te willen tonen uit de dagelijkse werkelijkheid van een schrijver op leeftijd. Ontroerend is de volgende bekentenis van Simonini, want bij lezing bekruipt de lezer de gedachte dat Eco hiermee lijkt te willen zeggen dat De begraafplaats van Praag zijn laatste roman is, een literair testament:
‘Het is vreemd, maar het is net alsof ik heimwee heb naar de Joden. Ik mis ze. Vanaf mijn vroegste jeugd heb ik, ik zou bijna zeggen steen voor steen, aan mijn eigen Praagse begraafplaats gebouwd, en het is nu net of Golovinski ermee vandoor is.’
Helemaal achter in het boek, in een epiloog getiteld ‘Nutteloze erudiete toelichting’ verantwoordt de Verteller (die uiteraard niemand anders is dan Umberto Eco zelf) zich aangaande het gebruik van bijna uitsluitend aan het werkelijke leven ontleende personages, en geeft hij een summiere uitleg over narratieve kunstgrepen waarvan de schrijver zich bediend heeft, zoals het verschil tussen ‘story’ en ‘plot’.
Eco’s eruditie is zelden nutteloos, een feit waarvan hijzelf maar al te goed doordrongen zal zijn. Het is te hopen dat ‘story’ en ‘plot’ van een schrijver op leeftijd ons in de echte wereld genadig zijn, en dat we over enkele jaren nóg een roman van de hand van de meester mogen verwelkomen. En daarna nóg een, en…
Translation - Italian Folle corsa antigiudaica?
Immaginatevi come lettori di volare a tutta velocità nella biblioteca labirintica di Umberto Eco, che a quanto si dice è composta da circa 30.000 volumi. A un certo punto andate a sbattere contro una parete piena di libri e provocate il ‘crollo della libreria’: una valanga di volumi oscuri dell’Ottocento relativi a svariati argomenti (tuttavia legati l’uno all’altro alla maniera di Eco), come il militarismo garibaldino, i templari e la massoneria, gli affari insabbiati, la truffa e l’inganno, l’occultismo luciferino, la letteratura cabalistica e giudaica dell’Ottocento e i feuilleton apparsi sulle riviste, l’imperialismo, lo (il contro)spionaggio, i gesuiti, la gastronomia, la psicoanalisi freudiana, il Risorgimento, Parigi al tempo dei ‘lavori di Haussmann’ e ancora molte altre questioni fin de siècle. Il maestro vi dà il benvenuto ne Il cimitero di Praga!
Parigi, primavera 1897. Simone Simonini, 67 anni, antigiudaico convinto, ha condotto per molto tempo una doppia vita: era una spia a servizio di Francia, Prussia e Russia, e gestiva un negozio di anticaglie che gli era sempre servito da copertura per le sue attività di falsario. Un giorno trova nella sua camera una tonaca, il vestito di un abate che non è suo. Quando scopre nella stanza adiacente uno scarabocchio frettoloso di un certo abate Dalla Piccola, in Simonini nasce il sospetto che lui e l’abate siano la stessa persona. Seguono gli appunti del diario del falsario e dell’abate, che attraverso la lettura dei reciproci appunti e l’annotazione dei pensieri e dei ricordi provano a scoprire chi sono: l’uno o l’altro scrittore di diari?
In modo speculare
Per questo motivo il racconto ha due voci narranti protagoniste che sembrano essere l’una il sosia dell’altra, ed è presente anche un narratore semi-onnisciente, che, come Puck di Shakespeare, correda di commenti le storie di Simonini e Dalla Piccola e si rivolge direttamente al pubblico dei lettori.
Dalle annotazioni il lettore apprende molteplici eventi del passato di Simonini ed emerge il motivo per cui in seguito vive come spia veterana piemontese dedita al doppio gioco. Dalla Piccola a sua volta legge le annotazioni di Simonini e le confronta con i propri ricordi. In modo particolarmente brillante Umberto Eco lascia riflettere i due, ciascuno per conto proprio, su macchinose costruzioni mentali e inciampare nei loro stessi pensieri, tutto soltanto per rendere credibile che sono quello che pensano di essere.
Nel complesso l’ ‘altro’ è in parte un riflesso estraneo del proprio io, che è affetto dalla personalità dissociata. Sotto l’influsso della psicoanalisi freudiana questa è stata una tematica importante nell’Ottocento, anche in letteratura. Il filone della letteratura fantastica del Romanticismo è pervasa dal tema del sosia, si pensi per esempio a Frankenstein, o a Jekyll e Hyde.
‘Una mistica è un’isterica che ha incontrato il suo confessore prima del suo medico.’ (Dottor Du Maurier ne Il cimitero di Praga)
La confusione delle persone di Simonini e Dalla Piccola si riflette in diversi altri personaggi: una paziente che soffre di isteria e che si trova alternativamente in una condizione ‘buona’ e in una ‘cattiva’, un uomo che pubblica con uno pseudonimo femminile, un abate che si fa dichiarare morto per poter condurre una nuova vita, due colleghi medici che si vestono in modo quasi identico e hanno nomi omofoni, e si può individuare perfino una situazione doppia negli eventi che si verificano negli strati in superficie e nelle fogne sotterranee di Parigi. Il doppio scritto che Simonini e Dalla Piccola producono, e che il lettore legge a turno, fa pensare ai racconti nei feuilleton nei giornali dell’Ottocento, che venivano pubblicati tutti i giorni o tutte le settimane in singole puntate e finivano ogni volta con un episodio mozzafiato.
Eco ha già applicato la tematica del ‘doppio’ nel suo romanzo L’isola del giorno prima (1994), e la perdita della memoria ha un ruolo importante ne La misteriosa fiamma della regina Loana (2004). La massoneria e la cabalistica sono gli elementi portanti de Il pendolo di Foucault (1988) e quindi l’autore raccoglie nel suo ultimo romanzo i temi più importanti della propria opera (narrativa).
Riferimenti e fonti
Come sempre nei romanzi di Eco, anche Il cimitero di Praga è ricco di riferimenti (letterari), di giornali, libri e autori effettivamente esistenti e di giochi di parole e linguistici. Così il cognome dell’abate Dalla Piccola sembra fare direttamente riferimento a Pico della Mirandola, che nel Quattrocento ha fatto conoscere la mistica ebraica in Italia.
Per il lettore che vuole dedicarsi alla letteratura ‘cabalistica’, anche nel cognome Simonini si trova un regalino da scoprire. Si tratta di una parola con le consonanti che si possono invertire:
SiMoNiNi diventa così aNoNyMuS. Non sappiamo se Umberto Eco abbia voluto inserire questo significato nascosto nel cognome; sappiamo invece che il nonno di Simonini ha voluto chiamare il proprio nipote come san Simone di Trento, un martire trucidato dagli ebrei.
‘Mio nonno era un trovatello. A quel tempo si davano spesso cognomi standard, come “Esposito” (escluso, o semplicemente di questo posto) o “Dieudonné” (dono di Dio) a bambini del genere. Tuttavia nessuno si è mai chiesto che cosa significasse quello strano “Eco” di mio nonno.
Dunque, in un elenco di espressioni gesuitiche del Seicento, che aveva lo scopo di dare un cognome ai trovatelli, compariva “Ex Coelis Oblatus”: donato dal cielo. Il mio cognome, quindi, è un acronimo latino e un ricordo di quell’antica tradizione.’ (Umberto Eco)
Come unico personaggio immaginario, Simonini vaga nel passato, e influenza gli eventi che si sono effettivamente svolti. Così nel romanzo, Simonini spara allo scrittore satirico francese Maurice Joly, mentre quest’ultimo in realtà si è suicidato. Un particolare saliente a questo proposito è che Umberto Eco rende effettivamente il suo protagonista l’assassino di Joly, l’autore dello scritto Dialogue aux enfers entre Machiavel et Montesquieu (Dialogo agli inferi tra Machiavelli e Montesquieu), i cui frammenti servirono, secondo la tradizione, come fonte per i ‘Protocolli dei savi di Sion’. E con questo scritto siamo arrivati al centro del romanzo e a Simonini come falsario. ‘I Protocolli’ erano la descrizione inventata di un incontro nel 1897 fra dirigenti ebrei, che volevano sovvertire la società cristiana, e che miravano al dominio ebraico sul mondo. Eco gioca in modo sublime con questo dato e regola i conti senza pietà non con l’immorale Simonini, ma con Joly, la cui opera è stata la fonte ispiratrice per successive generazioni di antisemiti nella loro lotta contro il ‘pericolo ebreo’.
‘Per servire con competenza la legge bisogna averla violata.’ (Pyotr Rachkovskij ne Il cimitero di Praga)
Sentimento contrario o favorevole agli ebrei?
Con i Protocolli, la massoneria e gli ebrei, la triade su cui si fonda il romanzo di Eco è completa, e si crea una messinscena per gli eventi rabbinici nell’antico cimitero ebraico di Praga. Fin dall’inizio del romanzo, Simonini associa al popolo ebraico un marchio d’infamia di ‘pericolo per la società’:
‘Degli ebrei so solo ciò che mi ha insegnato il nonno: Sono il popolo ateo per eccellenza, mi istruiva. Partono dal concetto che il bene deve realizzarsi qui, e non oltre la tomba. Quindi operano solo per la conquista di questo mondo.’
In maniera sottilmente caricaturale gli ebrei poi assumono la colpa di tutti i mali del mondo: si sono avvicinati alle città per arricchirsi, gli ebrei li riconosci dalla puzza, gli ebrei sono traditori, un popolo bigotto e losco, gli ebrei uccidono i giovani cristiani per spalmare di sangue il pane azzimo, per portare alla perdizione i cristiani gli ebrei hanno evocato i massoni, gli ebrei sono capitalisti, la percentuale di donne dissolute fra gli ebrei era più elevata che fra i cristiani, per questo Gesù ovunque vada incontra solo peccatrici, i crimini che vengono commessi dagli ebrei sono i più gravi, quali truffa, falsificazione di documenti, usura, fallimento fraudolento, contrabbando, falsificazione di denaro, corruzione, frode commerciale, per non parlare del resto (eccetera). È così folle che non si riesce a immaginare quali cose, per effetto della sventura, si possono casualmente attribuire con un dito accusatore agli ebrei.
‘Mi dicono che la professione medica è tra quelle più praticate dai giudei, tanto quanto il prestito a usura. Certo è meglio non aver mai bisogno di denaro e non cadere mai ammalati.’ (Simone Simonini ne Il cimitero di Praga)
Oltre alle numerose recensioni letterarie positive in Italia, soprattutto i media favorevoli al Vaticano hanno reagito al romanzo con reticenza o avversione. Il romanzo sarebbe immorale e inciterebbe al rafforzamento delle posizioni antisemite. Da un punto di vista clericale non suscita alcuno stupore essere contrari a un libro in cui, oltre all’odio nei confronti degli ebrei, anche il satanismo svolge un ruolo considerevole. Ma il libro incita veramente a una campagna diffamatoria contro gli ebrei?
Fidandosi del buon senso del pubblico dei lettori di Eco, si sarebbe propensi a credere che la generazione attuale, senza che ci sia neanche bisogno di pensarci sopra, considera subito un’assurdità grossolana e falsa la calunnia disonorevole sugli ebrei; anzi le rozzezze suscitano veri sentimenti di simpatia e mostrano al lettore uno specchio: si impongono le immagini della seconda guerra mondiale e ci fanno vedere ancora una volta che gli orrori accaduti a milioni di ebrei sono stati assolutamente inaccettabili e ingiusti.
Questo capovolgimento cognitivo è un abile artificio letterario dello stile: una connotazione negativa si trasforma in una connotazione favorevole, ovvero si dice il contrario di quello che si intende, per cui si usano lo scherno e il cinismo necessari. La scena in cui l’ufficiale ebreo Alfred Dreyfus viene degradato per alto tradimento (ingiustamente, come in effetti è risultato in seguito) e condotto in carcere sull’Isola del Diavolo, è una metafora memorabile dell’olocausto:
‘Che cosa racchiude l’anima di quell’uomo? A quali motivi obbedisce, protestando a questo modo la sua innocenza, con una energia disperata? Spera forse di confondere l’opinione pubblica, di ispirarci dei dubbi, di proiettare sospetti sulla lealtà dei giudici che l’hanno condannato? Un’idea ci viene, vivida come un lampo: se non fosse colpevole, che spaventevole tortura!’
Occultismo
Strettamente legato alla massoneria è l’occulto, che nell’ultima parte del romanzo ha certamente un posto di rilievo. Eco non sarebbe Eco se non collegasse questo argomento in modo quasi diabolico a una valanga irrefrenabile di letteratura ottocentesca sul satanismo, molto popolare in quell’epoca in determinati ambienti; quasi un eccesso di informazioni che fanno onore soprattutto alla conoscenza pressoché infinita dell’autore (leggi: alla portata della sua biblioteca).
Elementi autobiografici
Sebbene il romanzo sia scritto in prima persona, soprattutto per bocca di Simonini, non si avverte da nessuna parte la sensazione fasulla che l’autore si rivolge direttamente al lettore. In effetti ciò avviene in alcuni passaggi alla fine del romanzo, in cui sembra che Eco voglia mostrare al lettore qualcosa della realtà quotidiana di uno scrittore di una certa età. La seguente confessione di Simonini è commovente, perché al lettore viene in mente che Eco sembra voler dire con questo che Il cimitero di Praga è il suo ultimo romanzo, un testamento letterario:
‘È strano, ma è come se avessi nostalgia degli ebrei. Mi mancano. Dalla mia giovinezza ho costruito, vorrei dire lapide per lapide, il mio cimitero di Praga, e ora è come se Golovinskij me lo avesse rubato.’
Alla fine del libro, in un epilogo intitolato ‘Inutili precisazioni erudite’, il Narratore (che naturalmente altri non è che Umberto Eco stesso) si giustifica a proposito dell’uso di personaggi quasi esclusivamente tratti dalla vita reale, e offre una spiegazione sommaria degli artifici narrativi di cui si è servito lo scrittore, come la differenza fra fabula e intreccio.
Raramente l’erudizione di Eco è inutile, un fatto di cui lui stesso è convinto fin troppo bene. Speriamo che storia e intreccio di uno scrittore di una certa età siano indulgenti con noi nel mondo reale, e che fra qualche anno potremo dare ancora il benvenuto a un romanzo che proviene dalla penna del maestro. E poi ancora uno, e …
English to Italian: Patate salate General field: Other Detailed field: Agriculture
Source text - English Salty potato
Fresh water is becoming more and more scarce and irrigating agricultural land with salt water is not a matter of choice but of necessity now. Add a rising sea level and hey presto: the salt levels in soil keep rising. It is a problem throughout the world, because common crops cannot be cultivated on saline agricultural land. That is the reason why the Zilt Proefbedrijf develops salt-tolerant crops. They have already cultivated a tasty and nutritious potato in saline soil and are now researching possibilities for other crops.
Translation - Italian L’acqua dolce sta diventando sempre più scarsa, e adesso irrigare il terreno agricolo con acqua salata non è una questione di scelta ma di necessità. Aggiungete il livello del mare in aumento ed ecco che i livelli di sale nel terreno continuano a crescere. È un problema in tutto il mondo perché le colture comuni non possono essere coltivate su terreni agricoli che contengono sale. Per questo motivo l’azienda Zilt Proefbedrijf sviluppa colture resistenti al sale. Hanno già coltivato una patata gustosa e nutriente nei terreni salini, e adesso sono alla ricerca di nuove possibilità per altre colture.
More
Less
Translation education
Master's degree - Institute for interpreters & translators - "Scuola Civica", Milan, Italy
Experience
Years of experience: 11. Registered at ProZ.com: Jan 2010.
Flemish to Italian (Verbum - Scuola Superiore per mediatori Linguistici) English to Italian (Verbum - Scuola Superiore per mediatori Linguistici) Dutch to Italian (Verbum - Scuola Superiore per mediatori Linguistici)
Memberships
N/A
Software
Catalyst, MemSource Cloud, Microsoft Excel, Microsoft Word, Powerpoint, Trados Studio
Expertise